W nauce prawa wyrażany jest pogląd dopuszczający odwołanie zgody. Odwołalność zgody potwierdzają pewne regulacje normatywne. Kwestia dopuszczalności odwołania zgody, nie powodując – co do zasady – znacznych rozbieżności, wymaga jednak bliższego omówienia.
Przedstawiciele nauki prawa wskazują, że możliwość odwołania zgody istnieje do chwili podjęcia działań, na które zgodę wyrażono. Moment rozpoczęcia ingerencji w dobro osobiste jest zatem w tym zakresie chwilą graniczną. Takie zapatrywanie należałoby uznać za trafne, wymaga ono jednak pewnego uściślenia. O ile wątpliwości nie pojawiają się w sytuacji zgody na działanie jednorazowe i krótkotrwałe, o tyle okoliczność zgody na działanie powtarzające się i długotrwałe należałoby rozważyć. Ograniczenie momentu odwołania zgody do chwili podjęcia działań prowadziłoby do sytuacji, w której osoba wyrażająca zgodę na naruszenie dobra osobistego byłaby pozbawiona możliwości odwołania tejże zgody w chwili, kiedy ingerencja w jej dobro osobiste została rozpoczęta i jest stale dokonywana. Brak możliwości odwołania zgody wydaje się w tej sytuacji irracjonalny i intuicyjnie pozbawiony sensu. Należałoby więc rozgraniczyć problem na dwa aspekty: działania jednorazowego krótkotrwałego i działania powtarzającego się długotrwałego. W pierwszym przypadku naturalne wydaje się przyjęcie zapatrywania przedstawicieli nauki prawa, że odwołanie zgody dopuszczalne jest do chwili podjęcia działania ingerującego w dobro osobiste; odwołanie zgody po dokonaniu ingerencji wydaje się być pozbawione sensu, gdyż skutki, którym odwołanie zgody miało zapobiec, już nastąpiły. W przypadku działania powtarzającego się długotrwałego należałoby natomiast uznać dopuszczalność odwołania zgody na ingerencję do czasu zakończenia podjętej ingerencji 02. W obu omówionych wyżej przypadkach odwołanie zgody wywołuje skutki ex nunc, od chwili odwołania następuje zatem powrót do stanu sprzed udzielenia zgody. W nauce prawa twierdzi się niekiedy, ze odwołanie zgody powinno nastąpić w ten sam sposób, w jaki zgoda została udzielona’04. Wydaje się jednak, że podmiot może odwołać zgodę w dowolny sposób. Za takim zapatrywaniem przemawia potrzeba reakcji na bezpośrednie zagrożenie ingerencją.
prawo
Przedstawiciele doktryny wskazują ponadto, że nie można skutecznie zrzec się uprawnienia do odwołania zgody’05. Należy zwrócić uwagę na okoliczność, że dopuszczenie zrzeczenia się takiego uprawnienia prowadziłoby w istocie do zrzeczenia się dobra osobistego: brak możliwości odwołania zgody na ingerencję w dobra osobiste stwarzałby sytuację, w której podmiot traciłby uprawnienie do dysponowania dobrem osobistym W oparciu o konstrukcję praw podmiotowych dobrom osobistym przypisuje się natomiast cechy niezbywalności i nieprzenoszalności. Na tej podstawie ograniczenie sfery uprawnień podmiotu polegające na odrzuceniu dopuszczalności skutecznego zrzeczenia się uprawnienia do odwołania zgody należałoby uznać za
uzasadnione. Ponadto należy wskazać, że podmiot uprawniony nie ma obowiązku ani udzielenia zgody, ani odwołania zgody udzielonej – oba te działania należą wyłącznie do sfery jego uprawnień. Trudno zatem wskazać powód, dla którego podmiot uprawniony miałby zrzekać się uprawnienia do odwołania zgody, skoro w sferze jego dyspozycji pozostaje możliwość jej długotrwałego utrzymywania. Odrzucenie możliwości skutecznego zrzeczenia się uprawnienia do odwołania zgody należałoby zatem uznać za trafne.
Podsumowanie
Zagadnienie zgody na ingerencję w dobra osobiste odgrywa ważną rolę z perspektywy ochrony, jakiej prawo udziela dobrom osobistym. Świadczy o tym w szczególności częstotliwość powoływania się na udzielenie zgody, a także zakres uregulowań z różnych dziedzin prawa, na mocy których ustawodawca dopuszcza uchylenie bezprawności na podstawie zgody uprawnionego.
Brak regulacji normatywnej, która rozstrzygałaby kwestie budzące wątpliwości, przyczynia się do powstania problemów dotyczących funkcjonowania omawianej instytucji w praktyce. Dorobek doktryny i judykatury stanowi podstawę konkretyzacji przestanki zgody, jednak ze względu na złożoność problemu i wątpliwości powstające na tym tle potrzeba konstrukcji adekwatnej ogólnej regulacji wydaje się uzasadniona.
